Eten

Klinkt pas echt idyllisch... groentetuin met kas, koetje voor de melk, varken voor het vlees... Het is de realiteit hier. Het voorziet ons niet alleen, het helpt ook een hoger doel te bereiken. Maar daarover later meer.

Tussen de huizen en rond Lakabe liggen veel groentetuinen en een grote kas. Op de verhoogde bedden en diep in het stro groeit een grote diversiteit aan net wat het seizoen ons wilt geven. Net buiten Xuskal is een groot schoolbord, met een dakje, waarop staat welke groenten klaar zijn om geoogst te worden en in welke groentetuin het te vinden is. Wat 's middags op ons bord ligt stond diezelfde ochtend nog in de tuin.

Het vlees komt van eigen dieren. Oorspronkelijk waren de mensen in La kabe vega maar de kinderen bleven zeuren om chorizo (een Spaanse worstspecialiteit)... dus zijn ze zelf dieren gaan houden. Nu zijn er varkens, schapen, koeien en paarden die ons van vlees voorzien. Om het te bewaren wordt het gerookt, gedroogd, bevroren of een combinatie. Dit alles wordt zelf gedaan in onze eigen ingerichte de slagerij.

De melk komt van de koeien en de schapen (seizoensproduct!). Deze wordt verwerkt in de kaasmakerij tot kazen en yoghurt. Elke ochtend wordt zo'n 4 liter melk bij het ontbijt gedronken. De wei, een bijproduct van het kaasmaken, gaat naar de kippen en varkens. De koeien worden met de hand gemolken, net voor het ontbijt. Warme melk! De schapen zijn nu aan het aflammeren, hun melkroutine zal ik binnenkort mee gaan maken.

Het brood wordt gebakken van graan dat niet hier, maar lokaal verbouwd wordt. Het wordt in bulk en ongemalen aangekocht. Hier wordt het gemalen (de kippen en varkens eten de restproducten van het malen) en na het malen met zuurdesemstarter gefermenteerd en in de houtgestookte oven gebakken. Echter eten we zelden vers brood. Het brood wordt namelijk verkocht in winkels in en rond Pamplona en aan huis ook wat. Twee keer in de week rijdt iemand naar Pamplona om het verse brood te bezorgen en de restjes brood uit de winkels mee terug te nemen. En dat oude onverkochte brood is wat we eten in La kabe. Omdat we geen conserveringsmiddelen toevoegen droogt het snel uit, ik heb het nog nooit zien schimmelen. Dat oude droge brood roosteren we rechtstreeks op de kachel.

Ook bier wordt hier gebrouwen en zeep wordt hier gemaakt. Eten dat we zelf niet (voldoende) produceren wordt lokaal, biologisch en in bulk aangekocht. Rijst, linzen en kikkererwten in grote zakken van 25 kg. Zoals een kuubsbox met aardappelen. Alles is opgeslagen in Xuskal, de grote tonnen met daarin de zakken eten en kratten vol vers fruit. Stellages vol potjes, honderden potjes, met ingemaakt eten uit tijden van overdaad. Grote potten met gedroogde plantjes voor thee. Een koelkast en een vriezer, formaat normaal-Nederlands-huishuiden.

Tot zover het gemakkelijke gedeelte. Want er zijn natuurlijk ook voedingsmiddelen die mensen willen waar niet iedereen achterstaat. Zoals quinoa en boekweit. Chocolade.Toch is het hier wel aanwezig. Het is een keuze. We kunnen volledig zelfvoorzienend zijn, of kiezen voor wat luxe. Dat beetje luxe kunnen we op een bewuste manier voor kiezen. Ik merk dat er in het dorp een verdeeldheid is, dat niet iedereen het eens is met het aankopen van eten dat niet bijdraagt aan een betere wereld. Maar dat eten ze dan gewoon niet. Net zoals sommige mensen geen vlees eten.